Begroting 2024: zijn wij nog wel de baas in eigen huis?

Eerste termijn woordvoering Don van Doorn

Afgelopen woensdag stond de begroting voor 2024-2027 op de agenda. Ook dit jaar is de uitdaging om de begroting rond te krijgen weer enorm. Al jaren worden we geconfronteerd met een onbetrouwbare Rijksoverheid die gedecentraliseerde taken, zoals de jeugdzorg en WMO, niet goed vooraf financiert. Daardoor moeten we vaak snijden in dingen die onze gemeente mooi, aantrekkelijk en leefbaar maken. Wat Leefbaar 3B betreft gaan we dat, conform onze motie “Geen geld, geen Zwitsers”, nu echt niet meer doen.

De rode draad door de begroting voor de komende jaren is een cruciale vraag: zijn wij nog wel in staat om zelf richting te geven aan de toekomst van Lansingerland? Met andere woorden, zijn wij zelf nog wel de baas in eigen huis?

Uitgangspunten van Leefbaar 3B tijdens de kaderbrief behandeling

Tijdens de kaderbrief van afgelopen juni, hebben we het college in aanloop naar deze begroting enkele uitgangspunten en kaders mee gegeven. Don van Doorn startte zijn woordvoering dan ook eerst met een beoordeling of het ontwerpbegroting van het college hieraan voldeed.

1. Is er sprake van een sluitende begroting? Ja, uitstekend uitgevoerd door het college, zonder verhoging van de OZB voor woningen en met goede keuzes om beleid te schrappen waar doelstellingen niet worden gerealiseerd.
2. Het college moest de grenzen opzoeken om zoveel mogelijk kosten met incidenteel geld te dekken. Dit is ook goed uitgevoerd.
3. Per beleidsveld moest het college minimaal 10% besparing in beeld brengen. Ook dit was uitstekend uitgevoerd met behulp van het knoppenboek. Don van Doorn gaf complimenten aan het CDA voor hun initiatief om met een tegenbegroting te komen, maar natuurlijk ook complimenten aan Leefbaar 3B wethouder Fortuyn omdat deze tegenbegroting mogelijk was door de ingezette modernisering van de bestuurscultuur. In die nieuwe bestuurscultuur is maximale transparantie gegeven middels het zogenaamde knoppenboek waarin alle potentiële bezuinigingsmaatregelen zijn uitgewerkt.
4. Realisatie coalitieakkoord als beleidsopdracht. Leefbaar 3B is ontevreden over hoe de ontwerpbegroting zich verhoudt tot het coalitieakkoord. Meerdere speerpunten van Leefbaar 3B worden uitgesteld tot het einde van deze coalitieperiode of fors gereduceerd, met name op het gebied van veiligheid. Hierbij denken we aan verlichting, wijk-BOA, digitale veiligheid (SIEM/SOC), fietsveiligheid en bewaakte fietsenstallingen. Het is van groot belang om de veiligheid van onze inwoners te waarborgen en deze vertraging is voor ons onacceptabel. Daarnaast worden er ook rekeningen bij de meest kwetsbaren gelegd, zoals het wegbezuinigen van de R’dam-pas, verhoging tarief gehandicaptenkaart, dierenwelzijn, en menstruatie-armoede. Dit moet voor Leefbaar 3B worden teruggedraaid.
5. Inkomsten verhogen met alternatieve bronnen zoals forensenvergoeding. Hier zijn we ontevreden over, aangezien we bijvoorbeeld een taakstelling missen op inkomsten uit forensenbelasting. Het college heeft concrete plannen voor 1400 huisvestingsplekken voor arbeidsmigranten, vergelijkbaar met de situatie in het Westland. Dit aantal huisvestingsplekken zou voor Lansingerland een potentieel inkomen van 530.000 euro betekenen, maar dit nog wordt niet benut of vermeld.
6. Geen geld, geen Zwitsers. Hier is Leefbaar 3B wederom ontevreden over, omdat dit de kern van de problematiek vormt zonder dat het tot tastbare maatregelen heeft geleid en dit ook de enige reden is waarom bezuinigingsvoorstellen in deze conceptbegroting worden gedaan.

De Lange Termijn Uitvoeringsconsequenties

Leefbaar 3B heeft zich altijd ingezet voor een gemeente die schoon, heel en veilig is, waarin het dorpskarakter behouden blijft, en waar een bloeiend bedrijfsleven zorgt voor welvaart en werkgelegenheid. Helaas komen deze waarden nu al onder druk te staan door keuzes in deze begroting, en dit zal in de komende jaren alleen maar erger worden. De Rijksoverheid legt de rekening voor opgedragen werkzaamheden niet bij zichzelf, maar bij de gemeenten. Wij zijn veranderd van de eerste overheid naar de uitvoeringsdienst van het Rijk. We zijn daardoor niet meer de baas in eigen gemeente. Dit is een onrecht dat we niet zomaar kunnen accepteren.

Don van Doorn stelde de andere fracties dan ook de vraag welk scenario zij kunnen steunen om een vuist te maken en de regie weer terug te pakken:

Scenario 1: Nieuwe taken niet uitvoeren voordat er een uitvoeringstoets is gedaan en er garanties zijn dat alle kosten gedekt worden, conform motie 2021-022 ‘Geen Geld, Geen Zwitsers.’

Scenario 2: Het gedrag van de Rijksoverheid kopiëren en financiële bijdragen aan Gemeenschappelijke Regelingen bevriezen op het niveau van 2023, overeenkomstig de gedachte van motie 2023-007, Gemeenschappelijke Regelingen moeten meebezuinigen met gemeenten. Eventuele tekorten kunnen dan gezamenlijk geclaimd worden bij hogere overheden. Door simpelweg te bevriezen op het niveau van 2023, besparen we 3 miljoen euro op onze begroting en kunnen we alle bezuinigingen terugdraaien.

Scenario 3: Conform artikel 108, lid 3 van de Gemeentewet, de reële kosten die we als gemeente maken bij de uitvoering van medebewindstaken rechtstreeks door het Rijk laten vergoeden, conform motie 2021-022 ‘Geen Geld, Geen Zwitsers.’

Met scenario 1 kunnen meerdere fracties instemmen. Willen we echter echt iets structureel voor de komende jaren bereiken, dan moeten we als voltallige raad echter een keer écht de handschoen oppakken om uit de problemen te komen. Leefbaar 3B vindt het van groot belang dat we nu actie ondernemen om te voorkomen dat er straks een pakket van 11 miljoen op ons wacht, met als gevolg dat de OZB door het dak zal gaan en alles wat Lansingerland zo mooi maakt, wordt afgebroken tot een wettelijk vastgesteld minimum zonder enige kleur of franje. Het is aan geen enkele inwoner uit te leggen dat deze raad geen vuist durft te maken naar degenen die verantwoordelijk zijn voor de bezuinigingen waarmee we vandaag worden geconfronteerd.

Laten we samenwerken om de toekomst van Lansingerland veilig te stellen en ervoor te zorgen dat we baas blijven in ons eigen huis.

Concrete bezuinigingsvoorstellen terugdraaien

Alle fracties zijn donderdag bij elkaar samengekomen om te inventariseren op welke amendementen een mogelijke meerderheid haalbaar is, om te voorkomen dat komende donderdag tijdens de raadsbehandeling van de begroting, zoveel amendementen ingediend worden dat er een niet sluitende begroting ontstaat. Leefbaar 3B heeft een flink lijstje aangegeven met bezuinigingen die zij willen terugdraaien en zal zich hard maken voor:

• veiligheid in brede zin (straatverlichting), maar ook het behouden van 2 boa’s
• maatregelen tegen straatraces bij bedrijvenpark Prisma
• behouden van hanging baskets
• behouden van kerstbomen in de centra
• dierenwelzijn, waaronder wildopvang
• subsidieregeling Levendig Lansingerland
• niet verhogen tarief aanvraag gehandicaptenparkeerkaart
• behouden van Rotterdampas
• behoud van een sterke afdeling economie
• Motie menstruatiearmoede wel uitvoeren
• duurzaamheid

Het lijkt erop dat we succesvol dit lijstje met bezuinigingen aankomende donderdag zullen terugdraaien.

Tweede termijn woordvoering Don van Doorn